واژه "کروناویروس" از کلمه زبان لاتین "corona" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شده‌است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است.کروناویروس‌ها زیر مجموعۀ کروناویریده هستند.

ساختار آنها نیز دارای یک ژنوم آران‌ای معمولی است.افرادی که هم‌زمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروس‌ها هستند. معمولاً شدت سرماخوردگی که کروناویروس عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروس‌ها که پس از راینو ویروس‌ها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی می‌شوند.

اگرچه کرونا ویروس‌ها بیشتر در حیوانات دیده می‌شوند، اما هفت نوع از آن‌ها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشخیص اینکه علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروس‌ها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو می‌کنند. خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شده‌است. این ویروس برای انتقال آسان‌تر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سخت‌تری شود. انواع کروناویروس انسانی کروناویروس‌ها (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شده‌اند.

آنها موجب بروز بیماریهایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات می‌گردند و از ویژگی ظاهری آن‌ها زوائد تاج مانند بر روی سطوح دیواره ویروس‌ها می‌باشد. برخی از کروناویروس‌ها باعث علائم مشابه سرماخوردگی در انسان می‌شوند که عموماً خطر زیادی ندارند. از جمله اینها می‌توان به دو نوع ابتدایی کشف شده به دو نام HCoV-229E و HCoV-229E، نسل جدید کروناویروس به نام HCoV-NL63 در سال ۲۰۰۴، و گونه جدیدتری به نام HCoV-HKU1 در سال ۲۰۰۵ در هنگ کنگ را اشاره کرد.

این ویروس ها، یعنی HCoV-229E , -NL63, -OC43 و -HKU1 به صورت مرتب در جمعیت انسانی ایجاد بیماری می‌کند و عفونت سیستم تنفسی را در کودکان و بزرگسالان باعث می‌شود.

سارس : بیماری سارس و کروناویروس سارس این ویروس که تصور می‌شود از خفاش ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند. سارس با نام علمی SARS-CoV موجب سندرم حاد و شدید تنفسی در میان مبتلایان شد.

مرس: سندروم تنفسی خاورمیانه و کروناویروس مرس گونه ای جدیدتر از این ویروس در سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید.

این مرد چند روز قبل از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر که او نیز در گذشت. کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاه Health protection agency's در Colindale لندن به تأیید رسید. شیوع این کروناویروس به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome coronavirus) شناخته شده‌است که به اختصار MERS-CoV خوانده می‌شود.این ویروس موجب مرگ ۸۵۸ نفر در خاورمیانه شد.

کرونای جدید 2019-nCoV

شیوع کوروناویروس ووهان، کرونای جدید و گاه‌شمار شیوع کوروناویروس ووهان ۲۰–۲۰۱۹ در نهایت، در دسامبر ۲۰۱۹ نیز، در شهر ووهان چین جدیدترین گونه از کروناویروس به نام 2019-nCoV با همه‌گیری در انسان شیوع پیدا کرد. که تا ۳۰ بهمن جان بیش از ۲٬۰۰۰ نفر را گرفته‌است. تا این تاریخ ابتلای بیش از ۷۳٬۳۳۲ نفر به این ویروس در ۳۰ کشور تأیید شده که از جمله در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا، سنگاپور، نپال، ویتنام، اندونزی، آلمان، روسیه، فیجی، فرانسه، ایران و آمریکا می‌باشد. با عبور تعداد قربانیان ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان جهانی بهداشت برای بیماری ناشی آن نام رسمی انتخاب کرده‌است - کووید ۱۹ (۱۹-COVID) که اشاره‌ای دارد به «کرونا»، «ویروس»، «بیماری» و سال ۲۰۱۹.این نوع کرونا ویروس قبل از این همه‌گیری در انسان دیده نشده بود. برآوردهای نخستین نشان می دهد که درصد مرگ و میر این ویروس بین ۲ تا ۳ درصد مبتلا شدگان است. علایم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی و گلودرد و آبریزش بینی است.

اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار می‌کردند یا در آنجا حضور داشتند؛ ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار داده‌است.در ایرانشیوع کروناویروس در ایران در ایران، در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در بیمارستان کامکار قم، شایعاتی دربارهٔ مرگ این بیماران به علت کروناویروس شکل گرفت. اما دانشگاه علوم پزشکی قم با تکذیب شایعات مربوط به مبتلا بودن این دو بیمار فوت شده به کروناویروس، اعلام کرد که تاکنون هیچ‌گونه شواهدی تشخیصی مبنی بر ابتلا به بیماری کرونا دیده نشده‌است.

در تاریخ ۳۰ بهمن اولین موارد از کرونای جدید در شهر قم از طریق روابط عمومی وزارت بهداشت گزارش شد. رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد از موارد مشکوک را از نظر ابتلا به کروناویروس، مثبت گزارش شده‌است. بیمارستان کامکار قم نیز بعنوان محل قرنطینه و مراجعه بیماران و موارد مشکوک به کرونا مشخص شد. در همین روز، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که در چهار روز گذشته شاهد گسترش بیماری‌های تنفسی در قم بودیم و طی این مدت ۲ نفر در یکی از بیمارستان‌های قم بر اثر بیماری تنفسی فوت کردند که امروز تست اولیه این دو فرد در مورد بیماری کرونا مثبت اعلام شد. خبرگزاری ایلنا به نقل از منابع آگاه در ۳۰ بهمن ادعا کرد که شش‌نفر هم در حال حاضر به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا بستری هستند که خانواده و نزدیکان این افراد در قرنطینه به سر می‌برند.در ۲ اسفند، با اعلام رسمی فوت شدن چهار نفر، ایران پس از چین بیشترین تلفات ناشی از کروناویروس را داشته است. تا روز پنجم اسفند، پنج کشور کانادا، لبنان، امارات، بحرین و کویت اعلام کرده‌اند که افرادی مبتلا به کروناویروس را شناسایی کرده‌اند که از مبدأ ایران آمده‌اند.در تاریخ چهارم اسفند، وزیر بهداشت اعلام کرد که یکی از فوتی‌ها در قم بازرگانی بود که سفرهایی به چین داشته است.

بیماری چطور شکل گرفته است؟

این بیماری در استان ووهان چین آغاز شد. حدس‌ها می‌گوید نقطه شروع یک بازار مواد غذایی بوده است. ویروس کرونا عمدتاً در خفاش‌ها دیده شده، اما این به این معنا نیست که انتقال آن به صورت مستقیم و یا از طریق سوپ خفاش بوده باشد. مثلاً بیماری MERS که از همین خانواده بود و در خاورمیانه شیوع پیدا کرد، از شتری که مورد حمله خفاش قرار گرفته بود، شروع شده است.

پس یعنی داشتن حیوان خانگی خطرناک است؟

اگر حیوانات خانگی خود را به صورت منظم واکسیناسیون کرده باشید، احتمال اینکه شما بیماری را به حیوان خود منتقل کنید، بیشتر است.

اما این بیماری چقدر خطرناک است؟

این بیماری هم اکنون در چین و در منطقه ووهان فوق‌العاده خطرناک شده است. طبق آمار رسمی (اگر درست باشد) ۷۶ هزار نفر تا کنون مبتلا شدند و ۲۳۰۰ مرگ اعلام شده است و خارج از چین ۱۴۰۰ ابتلا و ۱۱ مرگ . پس این بیماری خطرناک است. اما این ویروس به خودی خود خطرناک نیست. چیزی بین ۲ تا ۲.۳ درصد تلافات این بیماری بوده و چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد دچار عوارض جانبی جدی شده‌اند، که در مقابل کرونا ویروس‌های دیگر مثل سارس و یا آنفولانزای فصلی، خیلی آمار اندکی است. چیزی که کرونا ویروس را خطرناک کرده، شیوع سریع این بیماری است، پس با اینکه آمار تلفات بیماری زیاد نیست، اما اگر شیوع این بیمار زیاد شود ۲درصد می‌تواند عدد خطرناکی باشد.

بیماری چطور منتقل می‌شود؟

مهمترین روش انتقال بیماری، مجاورت با فرد بیمار است. یعنی اگر شما در فاصله کمتر از ۲ متری فرد بیمار باشید ریسک ابتلای شما بالاست و بخصوص مهمترین راه انتقال بیماری از طریق مخاط بینی و دهان است. مثلا با عطسه، سرفه و …. پس اگر نشانه‌های سرماخوردگی دارید، لطفا تا حد امکان به اماکن عمومی نروید (بیماری شاید برای شما عوارض جدی نداشته باشد، اما می‌تواند برای فرد دیگری که از شما بیماری را گرفته، خطرناک باشد). اگر هم مجبور به حضور در اماکن عمومی هستید حتما از ماسک و دستمال استفاده کنید. یا اگر ماسک و یا دستمال ندارید، حتما در حین عطسه و سرفه، با آرنج روبروی دهان خود را بگیرید. به این طریق کف دستتان آلوده نمی‌شود و سطح مقطع تماس ویروس با محیط و اطرافیانتان را کم می‌کنید و کمی بیشتر مانع شیوع بیماری خواهید شد.

برای پیشگیری:

لطفا قهرمان‌بازی را کنار بگذارید و اگر مراقبت صحیح از بیمار مبتلا به بیماری عفونی و راه‌های صحیح پیشگیری از انتقال را بلد نیستید، سراغ بیمار نروید. خود شما با رسیدگی به یک بیمار ممکن است ناقل بیماری شوید و صورت مسئله را بزرگتر کنید. بهترین راه پیشگیری، شست و شوی مداوم دست و استفاده از محلول‌های ضدعفونی است. (در صورت نبودن محلول باز هم شست‌وشوی مداوم کارآمدی خود را دارد.)

اگر سرماخوردگی دارید، هر علامتی و هر سطحی، از خانه خارج نشوید. اجازه ندهید بیماری در اطرافتان پخش شود. علائم این بیماری به شدت شبیه یک بیماری معمولی است. در ضمن حتما در خانه هم با رعایت بهداشت از اعضای خانواده خود مراقبت کنید.

آیا باید ماسک زد؟

اگر سالم هستید و در مجاورت بیماران قرار ندارید، توصیه می‌شود که ماسک نزنید، زیرا هم خود ماسک ممکن است عامل انتقال بیماری باشد و هم به شما توهم پیشگیری را بدهد.

اگر بیمار هستید و یا در مجاورت بیمار هستید (مثلا در حال مراقبت از بیماری هستید، پزشک و یا پرستار یا کارمند مراکز بهداشتی هستید) حتما ماسک بزنید و از ماسک‌های ایمن‌تر از ماسک جراحی مثل ماسک n95 و n99 و n100 استفاده کنید.

شایعاتی هست که این بیماری یک حمله بیولوژیکی است، اما براساس نظر مراجع جهانی این بیماری ساختاری کاملا شبیه خانواده کرونا ویروس‌ها را دارد. به شایعات اعتنا نکنید.

به مراجع جهانی مثل سازمان جهانی بهداشت(WHO) و سازمان پیشگیری از بیماری‌های (CDC) مراجعه کنید و اطلاعات کسب کنید. ایده‌های طب سنتی را خیلی جدی نگیرید. درست است که برخی از توصیه‌های آنها کارآمد است، اما در شرایط بحرانی نمی‌توانند پاسخ دقیقی به مشکلات بدهند.

شما می‌توانید با یک سری از این توصیه‌ها مثل توجه به طبع‌ها و یا مصرف سیر از مبتلا شدن‌به بیماری کمی پیشگیری کنید، اما برای درمان حتما باید به دکتر مراجعه کنید. متاسفانه براساس مراجع جهانی، ایران پس از چین در رتبه دوم شیوع بیماری قرار دارد، پس مسئله جدی است. اطلاع رسانی کم، به شایعات بیشتر دامن زده است. اما سعی کنید با شایعات هیجان زده نشوید و منابع نامعتبر اعتماد نکنید و حتما به مراجع جهانی مراجع کنید.

تلفات این بیماری ۲.۵ درصد است پس ابتلا به کرونا به معنای مرگ نیست. با این‌حال اگر مراقبت نکنیم، اوضاع می‌تواند خیلی بحرانی شود. دست‌هایتان را به صورت منظم بشویید. (اگر از محلول ضدعفونی استفاده کنید بهتر است، اما اگر محلول نبود بدانید شست‌وشو مداوم هم موثر است.‌) لطفا اگر مشکوک به ابتلا هستید، حتی با علائم ساده سرماخوردگی، خودتان رو ایزوله کنید و از خانه خارج نشوید(بیماری ممکن است برای فرد دیگری که از طریق شما مبتلا می‌شود، خطرناک باشد).

اگر کسی از اطرافیانتان مبتلا شد، او را به مراکز پزشکی منتقل کنید. به شایعات دامن نزنید. واکنش شدید مسئله را بغرنج‌تر می‌کند( این ویروس شیوع و تلفاتش حتی کمتر از آنفولانزای فصلی است). آگاه باشید و آگاه بمانید.